Filosofía... Para que?

Ao ser humano parécelle tan raro existir que as preguntas filosóficas xorden por si soas. Jostein Gaarder
Desde os catro anos, os nenos e nenas comezan a facerse preguntas e, nalgúns casos estas preguntas precisan dunha resposta complexa, que non sempre son capaces de comprender. Un bo exemplo é o seguinte:
Unha nena de catro anos pregunta ao seu pai existe Deus? O pai resposta que non pode dicilo con seguridade. A nena entón replica Ten que existir porque ten un nome! Esta resposta abre o camiño a novas preguntas: Todo o que ten un nome existe? A linguaxe representa a realidade? Existen cousas que non teñen nome? Claro que antes de propoñer estas cuestións a nena, demasiado nova, xa perdeu o interese e está dedicada a outras cousas.
A medida que medramos somos mais capaces de enfrontarnos a estas cuestións, pero algunhas non nos preocupan porque estamos demasiado ocupados noutras cuestións mais concretas. Aínda así, cando nos atopamos nun conflicto (unha pelexa cos pais, a traizón do noso mellor amigo, o noso primeiro fracaso amoroso...) volvemos a facernos preguntas interesantes (porque teño que obedecer aos meus pais, é posible confiar noutras persoas, podo ser feliz sen outras persoas...) A labor da filosofía tentou, desde os seu inicios, dar resposta a todas esas cuestións que nos preocupan e que non teñen respostas doadas. A medida que tentamos darlles resposta imos construíndo a nosa personalidade e a nosa visión do mundo.

O filósofo español Gustavo Bueno explica qué é, segundo el, a filosofía.No seu discurso verás que mestura moitas actividades de diferentes clases, que teñen en común o exercicio de pensar. Pensar de forma autónoma, sen renunciar á capacidade que nos fai mais humanos: a razón.



Inmanuel Kant, filósofo alemán, recordaba tamén na súa obra ¿Qué é a Ilustración? a necesidade de non renunciar a pensar:

A Ilustración é a saída do home da súa culpable minoría de idade. A minoría de idade significa a incapacidade de servirse do seu propio entendemento sen a guía doutro. Un mesmo é culpable desta minoría de idade cando a causa dela non reside na carencia de entendemento, senón na falta de decisión e valor para servirse en por si del, sen a guía doutro. Sapere aude! [Atrévete a saber!] Ten valor de servirte do teu propio entendemento!, velaquí o lema da Ilustración.


A preguiza e a covardía son as causas de que unha gran parte dos homes permaneza, gustosamente, en minoría de idade ao longo da vida, a pesar de que hai xa tempo a natureza nos liberou de dirección allea; e por iso é tan fácil para outros o erixirse nos seus titores. É tan cómodo ser menor de idade! Se teño un libro que pensa por min, un director espiritual que substitúe a miña conciencia moral, un médico que me prescribe a dieta, etc., entón non necesito esforzarme. Se podo pagar, non teño necesidade de pensar; outros asumirán por min tan incómoda tarefa. Aqueles titores que tan bondadosamente tomaron sobre si a tarefa de supervisión encárganse xa de que o paso cara á maioría de idade, ademais de ser difícil, sexa considerado perigoso pola gran maioría dos homes [...]

Por tanto, é difícil para todo individuo lograr saír desa minoría de idade, case convertida xa en natureza súa. Mesmo lle tomou afección e séntese realmente incapaz de valerse do seu propio entendemento, porque nunca se lle deixou facer devandito ensaio.[...] Por iso, poucos son os que, por esforzo do propio espírito, conseguiron saír desa minoría de idade e proseguir, con todo, con paso seguro. I. Kant




E ti, qué pensas? Porque cres que a xente fuxe da filosofía?